DIAGNOSTYKA PRENATALNA

Test zintegrowany : USG genetyczne + test podwójny Jaki jest cel przesiewowego testu podwójnego i badania USG? Przesiewowy test podwójny obejmujący badanie z krwi ciężarnej: poziom białka PAPP-A i wolnej podjednostki βHCG wraz z badaniem ultrasonograficznym ukierunkowany jest na wykrycie wad genetycznych płodu związanych z nieprawidłową ilością chromosomów. Najczęstszą z nich jest trisomia 21 pary chromosomów, czyli zespół Downa, ale zdarzają się również trisomie chromosomów 18 i 13. Ponieważ większość trisomii chromosomów jest obarczona ciężkimi wadami układowymi i jest śmiertelna już w okresie płodowym, test na wykrywanie wad genetycznych jest tak naprawdę testem na wykrywanie zespołu Downa – najczęstszej trisomii stwierdzanej po narodzinach dziecka. Średnia długość życia osób z zespołem Downa to około 50 lat, chociaż niektórzy z nich żyją do ok. 70 lat. Wszyscy są w mniejszym lub większym stopniu dotknięci upośledzeniem umysłowym. Niektórzy mogą podejmować pracę i żyć bez pomocy innych osób, jednak większość z nich wymaga stałej opieki. Ludzie z zespołem Downa są obarczeni także innymi problemami zdrowotnymi między innymi wadami serca, upośledzeniem słuchu lub/i wzroku zwiększonym ryzykiem zachorowania no choroby autoimmunologiczne w tym na cukrzycę typu I i celiakię. Również choroba Alzheimera dotyka ludzi z zespołem Downa częściej i we wcześniejszych latach życia. Kto może przeprowadzić badanie? Badanie może być przeprowadzone przez lekarza certyfikowanego przez FMF Fetal Medicine Foundation w Londynie. Lista takich lekarzy znajduje się na stronie Fundacji: www.fetalmedicine.com Wynik przesiewowego testu pierwszego trymestru kalkulowany jest indywidualnie dla każdej pacjentki. Lekarz posiadający certyfikat FMF wprowadza do udostępnianego przez fundację oprogramowania wartości zmierzonych markerów wad genetycznych ocenianych w trakcie badania usg oraz wyniki badań z krwi. Wynik przedstawiany jest w postaci prawdopodobieństwa wystąpienia wady genetycznej u płodu. W razie niskiego prawdopodobieństwa (ryzyka) należy uznać wynik, jako prawidłowy. Natomiast w przypadku podwyższonego ryzyka należy zaoferować ciężarnej wykonanie inwazyjnych badań diagnostycznych. Kiedy może być przeprowadzone badanie? Usg musi być wykonane pomiędzy 11 tyg 0 dni, a 13 tyg 6. Krew na badania biochemiczne może być pobrana od 10 tygodnia ciąży, najpóźniej do 13 tygodnia ciąży. Pacjentka nie musi być na czczo. Ze względu na niestabilność białka PAPP-A badanie powinno być wykonywane rano. Kto powinien poddać się badaniu przesiewowemu i w jakim wieku pacjentka powinna się zdecydować na badanie? Utarło się przekonanie, że wady genetyczne dotyczą tylko ciąż u kobiet po 35 roku życia. Natomiast według rekomendacji czołowych światowych towarzystw naukowych w tym Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wskazaniem do wykonania „testu PAPP-A”, tj. oceny stężenia w surowicy krwi białka PAPP-A oraz wolnej podjednostki beta-HCG, jest każda ciąża, bez względu na wiek ciężarnej. Ryzyko chorób genetycznych płodu rośnie wraz z wiekiem ciężarnej, ale nie oznacza to, że młoda mama na pewno będzie posiadała zdrowe dziecko. Każda ciężarna także młoda musi liczyć się z prawdopodobieństwem urodzenia chorego dziecka. Należy wiedzieć, że pomimo mniejszego ryzyka trisomii u kobiet młodszych, to właśnie w tej grupie wiekowej wartość bezwzględna urodzeń dzieci chorych jest większa. Wynika to oczywiście z faktu iż zdecydowana większość porodów odbywa się przed 35 rokiem życia kobiety. Z drugiej strony kobiety powyżej 35 roku życia mają ogromną szansę na posiadanie zdrowego potomstwa. To wyjaśnia dlaczego kryterium wieku nie powinno być przedmiotem dyskusji o stosowności przeprowadzenia badania. Jak wygląda uzyskany wynik badania? W rezultacie przeprowadzonych w latach 90-tych badań, na grupie ponad 100.000 ciężarnych, FMF ustaliło zakresy norm, tzw. markerów wad genetycznych oraz opracowało specjalne oprogramowanie, które pozwala na oceną indywidualnego ryzyka wystąpienia wady genetycznej u konkretnej ciężarnej. Wyliczenie indywidualnego ryzyka jest możliwe tylko i wyłącznie w oparciu o prawidłowo wykonane badanie usg oraz analizę stężenia markerów biochemicznych we krwi matki. Każdy lekarz wykonujący badanie ma certyfikat i jest zobowiązany do corocznego audytu, w wyniku którego otrzymuje oprogramowanie umożliwiające prawidłowe wyliczenie ryzyka trisomii chromosomów 21, 13 i 18. Za wartość graniczną w teście podwójnym przyjmuje się zwykle 1:300. Warto pamiętać, że niskie ryzyko nie oznacza, że dziecko na pewno nie ma zespołu Downa. Oznacza to dokładnie, że ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa jest bardzo małe. Wynika to z faktu, że niektórych przypadków zespołu Downa nie da się wykryć za pomocą badań przesiewowych. Przy pomocy samego badania usg można wykryć ok. 80% dzieci z wadą genetyczną. Stosując najlepsze testy przesiewowe (badanie USG połączone z badaniem krwi) można wykryć 95-97% dzieci z zespołem Downa. Około 3-5% dzieci z zespołem Downa nie da się wykryć, bez względu na zastosowaną metodę nieinwazyjną. Uzyskany wynik np. 1:2000 jest znacznie lepszy niż wynik np. 1:50, ale żaden z nich nie przesądza, czy u konkretnej ciężarnej płód jest obciążony chorobą, czy nie. Kluczowym założeniem testu statystycznego opartego o analizę wielu niezależnych od siebie markerów jest takie ustawienie punktu odcięcia, aby uzyskać ok. 3-5% wyników dodatnich. Większość wyników dodatnich to oczywiście fałszywie dodatnie, co jednak generuje stres rodziców oraz lekarza kierującego. Zrozumienie tych założeń przesiewowego testu pierwszego trymestru opartego o statystykę pozwoli na właściwą interpretację otrzymanych wyników. Uzyskany wynik badania np. ryzyko zespołu Downa 1: 234 oznacza, że statystycznie u jednej pacjentki, z 234, które uzyskały taki sam wynik badania będzie dziecko z zespołem Downa. Należy zauważyć, że aż 233 z tych pacjentek będzie cieszyć się zdrowym potomstwem. Czy są inne badania alternatywne do badania USG i testu podwójnego? Badania, które gwarantują 100% pewności, że dziecko jest zdrowe lub chore to badania inwazyjne: amniopunkcja i biopsja kosmówki. Badania te są obciążone ryzykiem utraty ciąży w ok. 1 na 200 – 300 wykonanych zabiegów. Dlatego też, nie wszystkim kobietom oferuje się takie badania rutynowo. W pierwszym etapie wszystkim ciężarnym proponuje się badania przesiewowe, które nie niosą ze sobą żadnego ryzyka dla ciąży. Zadaniem takiego postępowania jest wyselekcjonowanie grupy kobiet, u których ryzyko wystąpienia choroby genetycznej u płodu jest wysokie i zbliżone zarazem do ryzyka poronienia w wyniku przeprowadzonej amniopunkcji, czy biopsji kosmówki. Należy wspomnieć także o możliwości wykonania innego testu przesiewowego tj. badania wolnego pozakomórkowego DNA płodu w krwi ciężarnej. Badanie, które można wykonywać już od 10 tygodnia ciąży, a charakteryzuje się wysoką czułością i specyficznością sięgającą nawet do 99,8%. Badanie nie obejmuje wad morfologicznych płodu i nieprawidłowości anatomicznych, a uzyskanie wyniku nieprawidłowego nie zwalnia nas z potrzeby potwierdzenia wyniku w badaniu inwazyjnym. Czy trzeba robić badanie z „ z krwi”, jeśli dobrze wyszło samo usg? Wg zaleceń Fundacji Medycyny Płodowej (Fetal Medicine Foundation – FMF, www.fetalmedicine.com) nie powinno się osobno oceniać badania usg i testu z krwi. Tylko połączenie tych dwóch metod daje pewność właściwego wykonania testu przesiewowego, który wykonany poprawnie pozwala wykryć ponad 95% płodów z wadą genetyczną – trisomią. Tym bardziej w sytuacjach prawidłowego badania ultrasonograficznego wskazane jest wykonanie badania biochemicznego, jako dodatkowego czynnika wykrywającego możliwość aberracji chromosomowych u płodu. Z kolei jeśli badanie usg jest nieprawidłowe i wykryto wady płodu test biochemiczny nie wpłynie nam na ocenę ryzyka i prawdopodobnie pacjentka i tak będzie musiała poddać się procedurom inwazyjnym. TEST HARMONY - kliknij! Test NIFTY NIFTY™ jest wiarygodnym, najczęściej wykonywanym na świecie nieinwazyjnym genetycznym testem prenatalnym. Do kwietnia 2016 roku wykonano ponad 1 000 000 badań. Test NIFTY™ jest w całości wykonywany w Polsce. Standardowo wynik badania wydawany jest w terminie do 9 dni roboczych. Cena testu w moim Gabinecie Ginekologicznym wynosi 2250zł! Pacjentki zainteresowane wykonaniem testu NIFTY proszę o kontakt telefoniczny nr. tel. 695632036   NIFTY™ To nieinwazyjny, genetyczny test prenatalny nowej generacji, który określa ryzyko trisomii chromosomów 21, 18 i 13 płodu (zespół Downa, Edwardsa i Patau), aneuploidii chromosomów płci oraz kilkunastu zespołów wad wrodzonych, spowodowanych innymi nieprawidłowościami chromosomowymi. Trisomie chromosomów 21, 18, i 13 są najczęściej występującymi zespołami wad wrodzonych, wywołanymi przez obecność dodatkowych kopii tych chromosomu. Średnio 1 na 800 dzieci rodzi się z zespołem Downa (trisomia 21), 1 na 6 000 dzieci rodzi się z zespołem Edwardsa (trisomia 18) oraz 1 na 10 000 dzieci rodzi się z zespołem Patau (trisomia 13). Do przeprowadzenia badania potrzebna jest tylko mała próbka krwi przyszłej mamy, której osocze zawiera materiał genetyczny dziecka (tzw. pozakomórkowy, płodowy DNA, cffDNA). Wykrywalność badania przewyższa 99,5%. Dzięki niemu wiele przyszłych mam może uniknąć badań inwazyjnych (w tym amniopunkcji), których tak bardzo się obawiają. Test można wykonać pomiędzy 10 a 24 tygodniem ciąży. Jak wykonać test NIFTY™ ? Do wykonania testu NIFTY™ pobierana jest krew matki (podobnie jak do zwykłych badań diagnostycznych np. morfologii). Do badania nie trzeba się w żaden sposób przygotowywać, nie trzeba też być na czczo. Standardowy czas wydania wyniku wynosi do 9 dni roboczych od dnia dostarczenia próbki do laboratorium. Pacjentki zainteresowane wykonaniem testu NIFTY proszę o kontakt telefoniczny, tel.: 695632036 Badania naukowe a metoda NIFTY™ Cząsteczki wolnego, pozakomórkowego DNA (cfDNA) to małe fragmenty DNA, które krążą we krwi. Podczas ciąży fragmenty DNA pochodzące zarówno od matki, jak i od płodu są obecne w krwiobiegu ciężarnej. Wolny pozakomórkowy DNA płodu (cffDNA) jest obecny tylko jako mniejszościowa frakcja w osoczu matki, co stanowi wyzwanie techniczne dla niektórych metod NIPT (ang. Non invasive Prenatal Test - nieinwazyjny test prenatalny). Jak działa NIFTY™?   Test NIFTY™ wymaga pobrania od ciężarnej niewielkiej objętości krwi (10ml), w której analizowany jest cffDNA w celu określenia nieprawidłowości chromosomowych. Jeśli występuje aneuploidia, podczas badania zostanie wykryte niezrównoważenie genomu płodu, wynikające z nadmiaru lub niedoboru chromosomów. NIFTY™ skutecznie rozwiązuje problem pomiaru niewielkich różnic w stężeniu chromosomowego DNA poprzez wykorzystanie wielkoskalowej technologii sekwencjonowania. To znaczy, że podczas badania sekwencjonowane są miliony fragmentów DNA matki i płodu. Przy użyciu techniki sekwencjonowania genomowego oraz czterech różnych, własnych algorytmów analizy bioinformatycznej, NIFTY™ jest w stanie przeanalizować dane z całego genomu i porównując wyniki pomiaru dla chromosomów referencyjnych, wykryć obecność nieprawidłowości genetycznych Test NIFTY™ określa: • ryzyko wystąpienia trisomii płodu: zespół Downa, Edwardsa oraz Patau • ryzyko wystąpienia wybranych zespołów mikrodelecyjnych • ryzyko wystąpienia zaburzeń liczby chromosomów płci • określa płeć dziecka Zakres testu NIFTY™: Trisomie W genomie człowieka znajduje sie 46 chromosomy, które tworzą 23 pary. Trisomia to termin medyczny używany w przypadku wystąpienia dodatkowego chromosomu w komórce. Trisomie chromosomów 21 (zespół Downa), 18 (zespół Edwardsa), 13 (zespół Patau) są najczęsciej występującymi zespołami wad wrodzonych, wywołanymi przez obecność dodatkowych kopii chromosomów. Odpowiadają one za wystąpienie cech dysmorfii, wad wrodzonych i różnego stopnia niepełnosprawności intelektualnej dziecka. Trisomie chromosomów 9, 16 i 22 powodują ciężkie wady rozwojowe płodu, prowadzące w większości przypadków dom poronień w I trysymestrze ciąży. Zespoły mikrodelecyjne Zespół delecji jest spowodowany utratą części chromosomu. Rodzaj problemów zdrowotnych występujących u osoby z delecją zależy od tego, którego chromosomu ta delecja dotyczy, jakie regiony danego chromosomu obejmuje oraz jaka jest jej wielkość. Objawy kliniczne związane z poszczególnymi zespołami delecji mogą być bardzo zróżnicowane. Najbardziej istotne nieprawidłowości mogą wiązać się z niepełnosprawnością intelektualną, wadami serca, problemami oddechowymi czy defektami układu odpornościowego. Delecje powstają najczęściej przypadkowo podczas tworzenia komórek rozrodczych (komórki jajowej albo plemnika) lub na wczesnym etapie rozwoju zarodka. Zazwyczaj osoba z delecją jest jedynym członkiem rodziny, który ma taką nieprawidłowość chromosomową. Zespół Downa, Trisomia 21 (ang. Down syndrome, trisomy 21), dawniej nazywany mongolizmem – zespół wad wrodzonych spowodowany obecnością dodatkowego chromosomu 21. Eponim pochodzi od nazwiska brytyjskiego lekarza Johna Langdona Downa, który opisał go w 1866 roku. W 1959 roku Jérôme Lejeune odkrył, że u podstaw zespołu wad wrodzonych leży trisomia chromosomu 21. U osób z zespołem Downa istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia: wad wrodzonych serca, refluksu żołądkowo-przełykowego, nawracających infekcji ucha, zespołu bezdechu śródsennego i chorób gruczołu tarczowego. Ostateczny stopień rozwoju i komfort życia dziecka z zespołem Downa mogą poprawić działania zainicjowane już we wczesnym dzieciństwie, tj. prawidłowa opieka lekarska, akceptacja i zaangażowanie rodziny oraz edukacja i szkolenie zawodowe. Istnieją jednak pewne fizjologiczne i genetyczne ograniczenia, których nie można pokonać. Zespół Edwards'a, Trisomia 18. Około 95% płodów z trisomią 18 ulega spontanicznemu poronieniu. 30% żywo urodzonych dzieci z zespołem Edwardsa umiera w pierwszym miesiącu życia, tylko 10% przeżywa 1 rok. Częstość zespołu Edwardsa wzrasta z wiekiem matki, podobnie jak w zespole Downa; zespół Edwardsa cztery razy częściej dotyczy dziewczynek niż chłopców. Dziecko z zespołem Edwardsa jest znacznie mniejsze od normalnego noworodka. Charakterystyczną cechą są szeroko rozstawione oczy (hiperteloryzm) często z opadającą górną powieką. W czaszce stwierdza się cystę splotu naczyniówkowego czyli zbiorniczek z płynem. Poza tym zaburzone są funkcje wielu układów m.in. oddechowego i krążenia, częste są wady serca, przepuklina pępkowa i pachwinowa, u chłopców niezstąpienie jąder. Dziecko na ogół nie jest w stanie samo jeść, dlatego musi być karmione sondą lub przez wytworzoną gastrostomię (przetoka prowadząca wprost do żołądka). Dzieci, nawet jeśli przeżyją dłużej niż rok, nie są w stanie same chodzić, a ich zdolności poznawcze i komunikacyjne są bardzo ograniczone. Zespół Patau, Trisomia 13. Występuje z częstością 1 na 8000-12000 urodzeń. Podobnie jak w przypadku zespołu Edwarda (trisomia chromosomu 18) nie została ustalona bezpośrednia przyczyna tego schorzenia. Ryzyko urodzenia dziecka z tym syndromem wzrasta jednak wraz z wiekiem matki. Często płód obumiera jeszcze w macicy lub dziecko rodzi się martwe. Jeśli dojdzie do urodzenia dziecka, można wtedy obserwować postępujące upośledzenie jego rozwoju. Dzieci z zespołem Patau umierają najczęściej w pierwszych latach swojego życia, zdarzają się jednak przypadki dojścia do okresu dojrzewania lub też dorosłości. Najstarsza osoba dotknięta tą choroba dożyła 33 roku życia. Objawy choroby są najczęściej widoczne już tuż po urodzeniu dziecka. U dzieci dotkniętych zespołem Patau najczęściej uszkodzeniu ulegają układ nerwowy oraz układ krążenia. Wśród wad tych układów występują dysfunkcje serca w postaci wady przegrody międzykomorowej i/lub międzyprzedsionkowej a także położenie serca zamiast po lewej to po prawej stronie klatki piersiowej. Często nie dochodzi także do pełnego podziału mózgowia na lewą i prawą półkulę. Taka sytuacja doprowadza do występowania u tych dzieci ciężkich zaburzeń neurologicznych. Niestety nie ma środka, który dzięki wczesnym badaniom, poprzez wykrycie choroby pozwoli jej zapobiec lub zniwelować jej objawy. Profilaktyka jest niemożliwa. Zespoły delecji, które wykrywa test NIFTY™ Zespół kociego krzyku Znany jest również jako zespół delecji 5p. Dzieci z tą delecją z reguły cechuje: niska waga urodzeniowa, zbyt mały obwód głowy, obniżone napięcie mięśni oraz umiarkowana lub znaczna niepełnosprawność intelektualna. Powszechnie występują problemy z karmieniem oraz oddychaniem. W związku z nieprawidłową budową krtani i strun głosowych niemowlęta z tym zespołem często płacząc wydają charakterystyczne, wysokie i monotonne dźwięki, które bywają porównywane do krzyku kota. Zespół delecji 1p36 Delecja części krótkiego ramienia chromosomu 1; typowymi objawami są: hipotonia, wrodzone wady serca i innych organów, upośledzenie słuchu. W większości przypadków występuje opóźnienie rozwoju oraz różny stopień niepełnosprawności intelektualne Zespół delecji 2q33.1 Dzieci z zespołem delecji 2q33.1 typowo cechuje opóźnienie rozwoju fizycznego oraz szereg nieprawidłowości związanych z zachowaniem i z rozwojem psychicznym, w tym z rozwojem mowy. Powszechnie występują także poważne problemy z karmieniem oraz wady wrodzone typu rozszczepu podniebienia. Zespół DiGeorge'a 2: Delecja fragmentu krótkiego ramienia chromosomu 10; wiele problemów klinicznych, objawy zbliżone do klasycznego zespołu DiGeorge’a, w tym wady serca, niedoczynność przytarczyc, niedobór odporności (niedobór limfocytów T), oraz dysmorfia twarzy. Delecja 16p12.2-p11.2: Delecja krótkiego ramienia chromosomu 16; częsta: dysmorfia rysów twarzy, problemy z karmieniem, nawracające infekcje uszu, opóźnienie rozwoju i zaburzenia funkcji poznawczych. Mogą występować wady serca i niski wzrost. Zespół Jacobsena: Delecja końcowego fragmentu długiego ramienia chromosomu 11; typowe cechy: opóźnienie wzrostu, problemy psychomotoryczne, dysmorfia twarzy i kończyn. Zespół Van der Woude: Mutacja w genie IRF6 lub delecja fragmentu dlugiego ramienia chromosomu 1; zmienne objawy kliniczne, częste dołki lub torbiele śluzowe dolnej wargi oraz rozszczep wargi i podniebienia. Zespół Pradera-Williego/Angelmana: Brak ekspresji genów z fragmentu długiego ramienia chromosomu 15, pochodzącego od ojca, w ok. 70% przypadków spowodowany delecją tego fragmentu (Prader-Willi) lub delecja fragmentu długiego ramienia chromosomu 15, pochodzącego od matki (Angelman); zbliżone cechy kliniczne: hipotonia, opóźniony rozwój psychoruchowy, nieprawidłowa artykulacja mowy oraz niepełnosprawność intelektualna (zazwyczaj lekkiego stopnia).Delecja końcowego fragmentu długiego ramienia chromosomu 11; typowe cechy: opóźnienie wzrostu, problemy psychomotoryczne, dysmorfia twarzy i kończyn. Zespół Jacobsena: Delecja końcowego fragmentu długiego ramienia chromosomu 11; typowe cechy: opóźnienie wzrostu, problemy psychomotoryczne, dysmorfia twarzy i kończyn. Zaburzenia liczby chromosomów płci Zaburzenia liczby chromosomów płci dotyczy występowania niewłaściwej liczby (większej lub mniejszej) chromosomów płci X lub Y. Większość typów aneuploidii chromosomów płci ma przebieg łagodny, bez zaburzeń rozwoju intelektualnego, konsekwencją niektórych może być niepłodność czy problemy w nauce.   Należy każdorazowo konsultować z laboratorium możliwość wykonania NIFTY™ jeśli: 1. u ciężarnej występuje aneuploidia, translokacja, delecja lub mikroduplikaca chromosomowa, także w formie mozaicyzmu 2. ciężarna jest po przeszczepie narządu/szpiku 3. ciężarna została kiedykolwiek poddana terapii komórkami macierzystymi 4. w ciągu ostatnich12 miesięcy ciężarna została poddana transfuzji krwi Zalety testu NIFTY™